Slaapproblemen kunnen sluipend je hele gezondheid op zijn kop zetten. Dat heb ik zelf de voorbije jaren mogen ondervinden. Het heeft echter een tijdje geduurd vooraleer ik zelf doorhad dat ik slaapapneu had. Ik wist natuurlijk wel dat ik continu moe was en soms overdag niet anders kon dan slapen omdat ik gewoon op was, maar ik dacht dat dit door mijn hectische bestaan kwam: een drukke job, 4 pubers in huis, een moeder waarvoor ik de palliatieve zorg op nam, het overlijden van mijn schoonmoeder… allemaal factoren die op zich al een impact hebben op je dagdagelijks functioneren. Dat slaapapneu misschien wel de belangrijkste oorzaak van mijn vermoeidheid, hoofdpijn, stemmingswisselingen was, kwam in de verste verte niet in me op.
Het opende wel mijn ogen en zorgde ervoor dat ik wat meer informatie opzocht over “gezond en goed slapen”.
Slaapproblemen en gezondheidsproblemen
Onderzoek toont aan dat er een duidelijk verband is tussen slaapproblemen en gezondheidsproblemen. Waaronder:
- Obesitas: Een gebrek aan slaap kan leiden tot een disbalans in de hormonen die de eetlust reguleren, waardoor mensen meer trek krijgen in ongezond voedsel en minder gemotiveerd zijn om te bewegen.
- Diabetes: Een gebrek aan slaap kan de insulinegevoeligheid verminderen, wat kan leiden tot insulineresistentie en diabetes type 2.
- Hart- en vaatziekten: Mensen die chronisch slecht slapen, hebben een verhoogd risico op hoge bloeddruk, beroertes, hartaanvallen en hartritmestoornissen.
- Er is een sterk verband tussen slaap en onze geestelijke gezondheid. Slechte slaapgewoonten kunnen leiden tot angst en depressie, en slaapstoornissen zoals slaapapneu kunnen ook geestelijke gezondheidsproblemen veroorzaken of verergeren. Aan de andere kant kan een goede nachtrust onze geestelijke gezondheid verbeteren. Het kan ons helpen onze emoties beter te reguleren en ons energieker en gelukkiger te voelen.
- Verminderde cognitieve functie: Slaaptekort kan leiden tot verminderde concentratie, geheugenproblemen en verminderde reactiesnelheid.
Het is daarom belangrijk om voldoende en goede slaap te krijgen om gezondheidsproblemen te voorkomen en een optimale gezondheid te behouden.
Het aantal uren slaap dat we nodig hebben, verschilt van persoon tot persoon en hangt ook af van de leeftijd. Over het algemeen wordt aanbevolen dat volwassenen minstens zeven uur slaap per nacht krijgen, terwijl jongere kinderen en tieners meer slaap nodig hebben.
Soorten slaapproblemen
Iedereen slaapt wel eens slecht en sommige mensen hebben het moeilijker om in te slapen. Dat is normaal en milde slaapproblemen kunnen vaak met een aantal aanpassingen in het dagdagelijks leven verholpen worden. Er zijn echter ook verschillende ernstigere slaapproblemen, waaronder:
- Insomnia: Dit verwijst naar moeite hebben om in slaap te vallen, of moeite hebben om de hele nacht door te slapen. Mensen met insomnia kunnen zich overdag vermoeid voelen en moeite hebben om zich te concentreren.
- Slaapapneu: Dit is een aandoening waarbij de ademhaling tijdens de slaap herhaaldelijk stopt en weer begint. Slaapapneu kan leiden tot slaperigheid overdag en kan ook de gezondheid op lange termijn beïnvloeden.
- Rusteloze benen syndroom: Dit is een aandoening waarbij mensen ongemak of een tintelend gevoel in hun benen ervaren, wat het moeilijk kan maken om in slaap te vallen of te blijven slapen.
- Narcolepsie: Dit is een aandoening waarbij mensen overdag onverwacht in slaap vallen of een plotselinge spierzwakte ervaren.
- Parasomnieën: Dit zijn ongewenste gedragingen tijdens de slaap, zoals slaapwandelen, nachtmerries, praten in de slaap en tandenknarsen.
- Ernstig verstoord slaap-waakritme: Dit kan optreden wanneer iemands natuurlijke slaap-waakcyclus verstoord is, zoals bij ploegendienst of jetlag. Dit kan leiden tot moeite om in slaap te vallen of wakker te blijven op de juiste tijden.
Het is belangrijk om te weten welk type slaapprobleem er speelt, omdat verschillende soorten slaapproblemen verschillende behandelingen vereisen. Als je langdurig last hebt van slaapproblemen, is het raadzaam om advies te vragen aan een arts of slaapspecialist.
Mogelijke oorzaken van slaapproblemen
Er zijn veel verschillende oorzaken van slaapproblemen, maar een paar veelvoorkomende zijn stress, angst, depressie, lichamelijke pijn, en een onregelmatige slaaproutine. Bovendien kan het gebruik van bepaalde voeding, medicijnen en alcoholgebruik slaapproblemen veroorzaken.
Stress kan onze slaap op verschillende manieren beïnvloeden. Het kan ons moeilijk maken om in slaap te vallen of door te slapen, en kan leiden tot slaapstoornissen zoals slapeloosheid. Bovendien kan een slechte nachtrust op zijn beurt weer leiden tot meer stress, waardoor een vicieuze cirkel ontstaat. Om stress te verminderen, zijn er verschillende dingen die we kunnen doen, zoals regelmatig lichaamsbeweging, ademhalingsoefeningen, meditatie en ontspanningstechnieken. Het is ook belangrijk om ons slaapgedrag te verbeteren en een consistent slaapritme te hebben.
Voeding speelt zeker een rol bij slaapproblemen. Het is belangrijk om cafeïne en alcohol te vermijden vlak voor het slapengaan, omdat deze stoffen de slaap kunnen verstoren. Bovendien kan een zware, vette maaltijd vlak voor het slapengaan leiden tot indigestie en andere problemen die de slaap verstoren.
Er is ook wat bewijs dat sommige slaapproblemen een genetische component hebben. Bijvoorbeeld, slaapstoornissen zoals narcolepsie en rusteloze benen syndroom hebben de neiging om in families voor te komen. Het is echter belangrijk op te merken dat genetische aanleg slechts een factor is bij slaapproblemen en dat andere factoren, zoals levensstijl en omgevingsfactoren, vaak een doorslaggevende rol spelen.
Hoe omgaan met slaapproblemen?
De behandeling voor slaapproblemen kan variëren afhankelijk van de oorzaak en de ernst van de aandoening. Voor milde slaapproblemen kunnen veranderingen in levensstijl vaak effectief zijn.
Er zijn veel dingen die mensen kunnen doen om hun slaap te verbeteren. Hieronder vind u een aantal tips die zeker en vast de moeite zijn om in te bouwen in je dagdagelijkse leven.
- Zorg voor een regelmatig slaapschema: Sta op en ga slapen op dezelfde tijd, zelfs in het weekend. Dit helpt om je biologische klok in balans te houden en zorgt voor een betere kwaliteit van de slaap.
- Creëer een rustige slaapomgeving: Zorg voor een koele, donkere en stille slaapkamer. Zorg dat de slaapkamer vrij is van afleidingen, zoals een televisie of computer.
- Vermijd cafeïne en alcohol: Cafeïne kan de slaap verstoren en alcohol kan weliswaar aanvankelijk ontspannend zijn, maar het kan later leiden tot een verstoorde slaap.
- Ontwikkel een bedtijdroutine: Doe rustige activiteiten zoals lezen of een warm bad nemen voordat je gaat slapen. Dit kan je lichaam helpen om te ontspannen en te kalmeren.
- Verminder stress: Stress kan de slaap verstoren. Probeer stressverminderingstechnieken te gebruiken, zoals meditatie of diepe ademhalingsoefeningen.
- Zorg voor voldoende lichaamsbeweging: Regelmatige lichaamsbeweging kan de slaap verbeteren. Probeer minstens 30 minuten per dag te bewegen, maar doe geen intensieve lichaamsbeweging vlak voor het slapengaan.
- Eet licht en vermijd zware maaltijden: Eet een licht diner en vermijd zware maaltijden vlak voor het slapengaan.
- Beperk schermtijd: Beperk de tijd die je doorbrengt op elektronische apparaten, zoals smartphones, tablets en computers, voordat je gaat slapen. Het blauwe licht dat deze apparaten uitstralen, kan de slaap verstoren.
Als je ernstige en/of chronische problemen hebt met slapen, raadpleeg dan een arts of slaapspecialist. Ze kunnen de onderliggende oorzaak van je slaapproblemen vaststellen en behandelingsopties aanbevelen. Er kunnen diverse medicijnen en therapieën worden voorgeschreven. Bij slaapstoornissen zoals slaapapneu kunnen continue positieve luchtwegdruk (CPAP)-therapie en orale apparaten helpen om de symptomen te verminderen. Het zou ons echter te ver leiden om alle mogelijke behandelingen te bespreken, je gaat best naar je arts of slaapspecialist (NKO-specialist) om een voor jou geschikt advies te krijgen.
Copywriter: Ria Plasschaert
