Zweetvoeten: een stinkend probleem

Inleiding 

Bovenstaande regels uit een lied van Frank Zappa uit de jaren 70 vat krachtig samen dat zweetvoeten een stinkend probleem vormen. Zijn inspiratie haalde hij uit een reclamespotje waarbij een man zijn schoenen uitdoet met als gevolg dat zijn hond flauw valt. 

In deze blog staan we stil bij dit stinkend probleem: wat zijn zweetvoeten, en vooral: wat kunnen we eraan doen? 

Wat zijn zweetvoeten? 

1. Als we in de volksmond praten over zweetvoeten, bedoelen we meestal voeten die een ‘onaangename geur’ verspreiden. Deze geur wordt veroorzaakt door een opstapeling van schimmels en bacteriën op de huid van de voeten. Deze breken zweet op de huid af en daardoor komt een onaangename geur vrij. In feite is zweet dus geurloos, tenzij er sprake is van schimmels en bacteriën. 
2. Maar we kunnen ook spreken over zweetvoeten als het gaat om voeten die overmatig zweten. De correcte medische term is dan hyperhidrosis plantares. Hyperhidrosis is een aandoening die ertoe leidt dat abnormaal veel zweet geproduceerd wordt. Dit kan het geval zijn bij de oksels, bij de handpalmen en op de voetzolen. In het laatste geval wordt er gesproken van hyperhidrosis plantares. 

Zoals we reeds aangaven, stinkt zweet op zichzelf niet. Door de overmatige zweetproductie bij hyperhidrosis zijn de voeten vaak helemaal nat van het zweet, wat een goede voedingsbodem is voor bacteriën en schimmels, waardoor je toch een geurafscheiding krijgt. 

Maar eigenlijk is er sprake van 2 verschillende situaties: zweetvoeten omwille van een teveel aan bacteriën en schimmels op de voeten en zweetvoeten omwille van teveel zweten wat een voedingsbodem is om schimmels en bacteriën aan te trekken. 

Hoe komt het nu dat de voeten een goede voedingsbodem zijn voor schimmels en bacteriën? Wel, voeten hebben heel wat zweetklieren en een dikke hoornlaag. De hoornlaag is de bovenste huidlaag bestaande uit afschilferende afgestorven cellen. Deze cellen zorgen er in combinatie met de vochtige omgeving (het zweet) voor de eerste basis voor schimmels en bacteriën. Voeg daarbij nog het feit dat we meestal onze voeten voor een groot deel van de dag opsluiten in lucht en waterdichte schoenen – met niet te vergeten ook nog sokken – en het hoeft geen betoog dat er sprake is van een warme voedingsbodem waardoor alle omgevingsomstandigheden perfect zijn voor de groei van bacteriën.  

Zweet op zich stinkt niet, maar wanneer het zweet in contact komt met huidbacteriën komen er stinkende geurstoffen vrij.   

Oorzaken en diagnose van zweetvoeten? 

Ook hier dienen we een onderscheid te maken tussen de 2 soorten zweetvoeten.  

De oorzaken van zweetvoeten in de volksmond is niet zozeer gelegen in het overmatig zweten, maar veeleer in de aanwezigheid van bacteriën en schimmels door bv een dikke eeltlaag, gebrekkige voethygiëne, te weinig je voeten aan de open lucht laten… 

De oorzaken van zweetvoeten in hyperhidrosis plantares is overmatig zweten.  Overmatig zweten op de voeten kan diverse oorzaken hebben waaronder suikerziekte, kanker, een (chronische) infectie, hormonale aandoeningen, menopauze, overgewicht, genetische factoren, het gebruik van bepaalde medicijnen… 

Het diagnosticeren van zweetvoeten gebeurt vaak gewoon op basis van de klinische beeld en de informatie die men van de patiënt krijgt. Vanzelfsprekend wordt gekeken of er aanvullend onderzoek nodig is om een onderliggende aandoening uit te sluiten. Dit is evenwel enkel nodig als er nog andere klachten zijn die daarop wijzen. 

Behandelen van zweetvoeten

Wat kan jezelf doen?  

Zorg voor een goede basishygiëne 

• Was je voeten regelmatig met water. 
• Droog ze goed af, vergeet vooral de ruimte tussen de tenen niet! 
• Eventueel gebruik je een voetenscrub om de losse huidschilfers te verwijderen. 
• Verwijder eelt onder je voeten aangezien dit mee de basis kan vormen voor bacteriën..

Geef voldoende aandacht aan je sokken en schoenen.

• Draag katoenen sokken die je dagelijks wisselt. 
• Was de gedragen sokken op een hoge temperatuur boven de 60 graden.
• Hou er rekening mee dat investeren in goed ventilerende schoenen wel degelijk loont.
• Trek je schoenen uit wanneer dit mogelijk is en laat ze bij voorkeur minimaal 24 uur in de lucht te drogen. Het is aan te raden om 2 paar goede schoenen te hebben die je afwisselend draagt.
• Inlegzolen kunnen ook nuttig zijn. Sommige zorgen ervoor dat de warmte en het vocht opgenomen worden. Hierdoor kunnen de voeten zelf blijven ademen. 

Extra tips 

• Jodium is een probaat middel tegen zweetvoeten. Smeer je voeten 1 à 2 keer per dag in met jodium. Jodium maakt bacteriën dood, waardoor je stinkvoeten-geur vermindert. 
• Er bestaan antibacteriële zepen die je zonder voorschrift kan verkrijgen. Ze doden de bacteriën waardoor geen onaangename geuren kunnen ontstaan. 
• Talkpoeder gebruiken zorgt ervoor dat de voeten droog blijven. Je kan gewoon talkpoeder gebruiken, maar er bestaan ook talkpoeders met antischimmel en antibacteriële bestanddelen. 
• Er bestaan deodorants die speciaal ontwikkeld zijn voor zweetvoeten. Ze gaan de overmatige zweetproductie tegen. Deze deo’s bevatten vaak aluminium. 
• Een zweetvoetenspray of voetencrème kan ook soelaas brengen. 
• Wissel warme en koude voetenbaden af. Hierdoor wordt de bloedtoevoer gestimuleerd. 

Wat kan er nog gebeuren?  

Indien bovenstaande tips niet afdoende werken zijn er nog een aantal andere opties: 

• Bij aanhoudende klachten kan een arts medicatie voorschrijven die de transpiratie-neiging onderdrukken. 
• Iontoferese, een behandeling met behulp van een zwakke elektrische stroom, kan op effectieve en veilige wij overmatig zweten verminderen. 
•  Je kan je voetzolen laten inspuiten met botox. Botox blokkeert de zenuwuiteinden van de zweetklieren waardoor het produceren van zweet voorkomen wordt. Dit is een tijdelijke oplossing en dient regelmatig opnieuw te gebeuren. 
•  Een ultiem middel waar zeker niet licht overgegaan kan worden is een sympathectomie: een deel van het autonome zenuwstelsel wordt hierbij operatief verwijderd, waardoor zweetvoeten minder worden. 

Zweetvoeten, je kan het behandelen 

Zweetvoeten zijn een persoonlijk probleem en de achterliggende oorzaak en dus ook de juiste behandelwijze kan van persoon tot persoon anders zijn. Onthoud dat er oplossingen zijn en dat je bij aanhoudende last best je dokter of apotheker raadpleegt.