Tijdens het verouderingsproces is het normaal dat de prostaat toeneemt in grootte. Dit komt door veranderende hormonen (testosteron) en dit vergrotingsproces op zich is niet kwaadaardig, vandaar de naam "goedaardige prostaathyperplasie" of "benigne prostaathypertrofie" (BPH). Het heeft dus niets met kanker te maken. Goedaardige prostaatvergroting wordt wel best gepast opgevolgd en indien nodig behandeld, omwille van de lichamelijke gevolgen die de vergroting op de rest van het lichaam kan hebben. Deze vervelende en/of schadelijke gevolgen laten zich meestal gelden vanaf een oudere leeftijd en zelden voor het 40e levensjaar. We vertellen je er meer over in deze blog.
De lichamelijke gevolgen van goedaardige prostaathyperplasie
Vanaf 25-jarige leeftijd is de prostaat ongeveer zo groot als een walnoot. De prostaat is een klier die vocht aanmaakt: dat vocht vermengt zich met zaadcellen en maakt zo samen het sperma. De prostaat zit "genesteld" onder de blaas en rond de urinebuis. Door de locatie van de prostaat kan een goedaardige vergroting plaatselijke problemen veroorzaken, nl. de urinebuis klemmen, vernauwen of gedeeltelijk toeknijpen. Hierdoor kunnen er moeilijkheden ontstaan bij het plassen. Slecht(er) kunnen plassen en je blaas niet volledig kunnen ledigen kan op hun buurt weer tot blaasinfecties leiden en op den duur ook tot nierschade.
Een eerste signaal dat wijst richting de vergroting van de prostaat is dus moeilijkheden met plassen ervaren. Mogelijks is dit moeilijk kunnen beginnen met plassen, vaker moeten plassen (ook 's nachts), nadruppelen, een zwakkere urinestraal hebben, of voelen dat je precies niet alle urine uit je blaas krijgt. De vergrote prostaat vernauwt de urinebuis, waardoor de blaasspier harder moet samentrekken en werken om alle urine eruit te krijgen. Op den duur wordt je blaas hierdoor overbelast en verzwakt.
Naar de huisarts bij plasproblemen
Het is het best voor je gezondheid dat je moeilijkheden of veranderingen in het plassen communiceert met je arts. Aan de hand van (bloed)onderzoeken en vragenlijsten kunnen zij dan bepalen of het om een goedaardige prostaathyperplasie gaat of iets anders. Eventueel kan je doorgestuurd worden naar een uroloog. Deze onderzoeken en vragenlijsten zullen de ernst van je prostaatklachten meten op een internationaal gestandaardiseerde schaal (IPSS) en kunnen nagaan hoeveel urine er tijdens het plassen achterblijft in je blaas. Via echo's of inwendige onderzoeken via de anus kan er ook tactiel en visueel onderzocht worden hoe groot of hoeveel groter de prostaat geworden is.
Nadat de diagnose 100% zeker gesteld is en nadat de ernst van je klachten precies is vastgesteld, zijn er verschillende mogelijkheden:
- Bij ernstige klachten en verlies van levenskwaliteit kan er gekozen worden om de prostaat te verwijderen via een operatie.
- Er kan ook eerst medicatie opgestart worden om te kijken of een medicamenteuze behandeling voldoende soelaas biedt, maar zo'n medicatie heeft vaak erectie- of ejaculatiestoornissen als nevenwerking.
- Na een verwijderingsoperatie zullen zaadlozingen droog zijn (het sperma loopt dan richting de blaas, in plaats van naar buiten via de penis), maar erectieproblemen zijn geen gevolg van prostaatverwijdering.
- Wanneer je klachten niet zo erg of storend zijn, zal je eerder levensstijladviezen aangeraden krijgen dan medicatie of een ingreep. Jaarlijkse opvolging is dan heel belangrijk om de situatie te monitoren, ga zeker ook eerder terug naar je huisarts indien je klachten verergeren.
Wat kan je zelf doen bij een goedaardige prostaathyperplasie?
Een gezonde "plashygiëne" is noodzakelijk, zodat je je blaas niet meer belast dan al het geval is:
- Stel plassen niet uit als je aandrang voelt.
- Ga zittend plassen. Dit is sowieso de gezondste plashouding, aangezien je blaas op die manier volledig leeggeraakt, wat veel moeilijker is vanuit een rechtstand.
- Drink 's avonds minder water, zodat je 's nachts niet zo vaak moet opstaan. Drink wel veel water doorheen de dag. Als je urine te geconcentreerd is, kan je blaas nog geïrriteerder worden.
- Haast je niet tijdens het plassen en klem je buikspieren niet samen. Doe het rustig en ontspannen, met tijd, zodat de blaas comfortabel volledig leeg kan lopen.
- Je kan je bekkenbodem trainen zodat je betere controle over je urinebuis krijgt, om ongewild urineverlies te vermijden.
Een gezonde algemene levensstijl heeft sowieso een goede invloed op je gezondheid. Regelmatig bewegen en voedzaam eten komen je ten goede. Aarzel niet om hierbij hulp in te schakelen, want je hoeft werkelijk niet alles zelf of alleen te doen. Weet dat je apotheker voor je klaarstaat, om je zowel een luisterend oor als goed advies te bieden. Neem alvast de belangrijkste raad van deze blog ter harte: neem je arts in vertrouwen wanneer je plasproblemen ervaart.
Copywriter: Inge Bleyweert
Redactie: Ria Plasschaert
Bronnen (2022): Gezondheid en Wetenschap BE, UZ Gent, Kom op tegen Kanker vzw, persoonlijke infodatabase apotheekwebsite
